ข้อสอบนักเรียนนายสิบตำรวจ สายอำนวยการ วิชาสังคม วัฒนธรรม จริยธรรม และความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน ชุดที่ 9

จินตามยปัญญา คือ ปัญญาที่เกิดขึ้นจากการคิด พิจารณา ไตร่ตรอง หาเหตุผล

ปัญญาสิกขา คือ การศึกษาในเรื่องปัญญา คนที่มีปัญญาจะมีความรู้ ความเข้าใจในสิ่งต่างๆ ตามสภาพที่เป็นจริง ทำให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข ดังนั้น ตามปัญญา ลูกคิดหาวิธีประหยัดค่าใช้จ่ายของตน จึงเป็นปัญญาสิกขาตามหลักพระพุทธศาสนา

สตุมยปัญญา คือ ปัญญาหรือความรู้ที่เกิดจากการฟังและการอ่าน

ภาวนามยปัญญา คือ ปัญญาหรือความรู้ที่ได้จากการปฏิบัติ

สังคหวัตถุ 4 คือ เป็นหลักธรรมเพื่อการสงเคราะห์ ช่วยเหลือผู้อื่นเป็นหลักธรรมที่ยึดเหนี่ยวจิตใจคน ประกอบด้วย

1. ทาน

2. ปิยวาจา

3. อัตถจริยา

4. สมานัตตา

หลักธรรมที่ช่วยปลูกฝังให้พลตารวจเป็นคนมีระเบียบวินัย คือ สติ หมายถึงความระลึกได้

ทมะ คือ การฝึกฝนการข่มใจ ฝึกวินัย ปรับตัว รู้จักควบคุมจิตใจ

ขันติ คือ ความอดทน

สังคหวัตถุ 4 คือ เป็นหลักธรรมที่ยึดเหนี่ยวจิตใจคน ประกอบด้วย คือการให้เป็นคนเอื้อเฟื้อ

2. ปิยวาจา คือ การกล่าวคำสุภาพ

3. อัตถจริยา คือ การประพฤติสมาบัต คือการทำตนเสมอต้นเสมอปลาย

สัมมาวายามะ ( ความเพียรพยายาม) คือ มีความเพียรพยายามที่จะทำสิ่งที่ถูกต้องดีงามและชอบธรรม

สัมมาทิฐิ ( ความเห็นชอบ ) มีความเห็นที่ถูกต้อง ตามทำนองคลองธรรม เช่น ในเรื่องบาป บุญว่ามีจริง เชื่อว่าการศึกษาเป็นบันไดนำไปสู่ความสำเร็จ

สิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ ต่อมาได้เรียบเรียงเป็นขั้นตอน เรียกว่าอริยสัจ 4 ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค แสดงถึงกระบวนการเกิดทุกข์ และวิธีการดับทุกข์ของมนุษย์ เมื่อตรัสรู้แล้วทรงเรียกพระองค์ว่าสัมมาสัมพุทธะ แปลว่า ผู้ตรัสรู้ชอบด้วยพระองค์เอง